Dla kur niosek

Jednym z najbardziej aktualnych zagadnień współczesnego drobiarstwa jest jakość skorupy jaja. Szacuje się, że w łańcuchu nioska – wytłaczanka zostaje stłuczonych do 8% jaj. Przynosi to duże straty producentom jaj i sprawia, że wzrasta zapotrzebowanie na jaja o podwyższonej wytrzymałości skorup, bardziej oporne na stłuczenie. Genetyczne możliwości poprawy jakości skorupy są raczej ograniczone, więc podstawowym warunkiem produkcji jaj o jakościowo dobrej skorupie jest pełne pokrycie zapotrzebowania niosek na wapń. Na zbudowanie skorupy jaja kura potrzebuje około 2,3 g wapnia. Żeby produkować jaja o mocnej skorupie nioska powinna otrzymywać dziennie ponad 4 g wapnia. Im wyższa produkcja jaj, tym większe zapotrzebowanie na wapń, przy czym starsze nioski potrzebują go trochę więcej z powodu pogarszającego się z wiekiem stopnia wykorzystania.

Ważnym pod względem pokrycia zapotrzebowania niosek na wapń jest nie tylko jego ogólna zawartość, ale również źródło tego pierwiastka w paszy. Udowodniono, że powszechnie stosowana kreda nie jest idealnym źródłem wapnia, ponieważ w pełni pokrywa zapotrzebowanie nioski na wapń jedynie przez około 1,5 godziny po spożyciu. Dzieje się tak z dwóch przyczyn. Po pierwsze, z powodu zbyt szybkiego przechodzenia sproszkowanej kredy pastewnej przez przewód pokarmowy kury. W rezultacie duża część tego minerału nie zostaje wykorzystana i jest wydalana z organizmu nioski. Można go później znaleźć w postaci osadu na dnie zbiorników na odchody w warstwie o grubości osiągającej 1 m. Jest to odpowiedź na pytanie: co się dzieje z wapniem, który nie zostaje wykorzystany na budowę skorupy jaja. Drugą przyczyną tego zjawiska jest to, że szybkość rozpuszczania kredy przez sok żołądkowy kury jest zbyt wysoka. Nierównomierna w czasie rozpuszczalność prowadzi do powstawania niedoborów wapnia pokarmowego w organizmie nioski już wkrótce po zjedzeniu paszy.

Badaniami były objęte również inne surowce mineralne mogące stanowić źródło wapnia dla niosek. Były wśród nich muszle skorupiaków i żwirek wapienny. Okazało się, że rozpuszczanie przez kwasy trawienne muszli większości małż, ślimaków i żwirku wapiennego odbywa się zbyt wolno i nie pokrywa całości zapotrzebowania, a wydalane niestrawione resztki mogą dodatkowo stwarzać problemy przy usuwaniu odchodów.

Długie poszukiwania przyniosły odkrycie doskonałych właściwości muszli ostryg z kilku unikalnych na świecie złóż. Dzięki łuskowatej chropowatej strukturze zatrzymują się one w mielcu (żołądku mięśniowym), gdzie wapń jest uwalniany i wchłaniany do krwiobiegu równomiernie przez całą dobę, także w ciągu nocy, kiedy najczęściej występuje niedobór tego pierwiastka. Stopień ich rozpuszczalności zapewnia pokrycie zapotrzebowania kury na wapń w długim okresie czasu. Wszystko to sprawia, że nawet kury o najwyższej wydajności mają w pełni pokryte zapotrzebowanie na wapń.

Szczegółowe badania wykazały, że pełne pokrycie zapotrzebowania kur niosek na wapń uzyskano przy podawaniu 1/3 wapnia w postaci szybko rozpuszczalnej kredy będącej źródłem wapnia od razu po spożyciu mieszanki i 2/3 wapnia w postaci muszli ostryg pokrywających zapotrzebowanie na wapń w dłuższym okresie czasu. Okazało się, że nioski otrzymujące 2/3 wapnia z muszli ostryg mają o 9-17% wyższy poziom wapnia we krwi niż te, dla których jedynym źródłem wapnia jest kreda.

Podawanie nioskom muszli ostryg jest najlepszą gwarancją zapobiegania niedoborowi wapnia. Lepsze pokrycie zapotrzebowania na ten pierwiastek sprawia, że znacznie zmniejsza się pobór wapnia z kości szpikowych. Zapobiega to powstawaniu osteoporozy (zmęczenie klatkowe niosek), która często występuje na początku nieśności wskutek ujemnego bilansu wapnia, oraz sprawia, że kury żywione paszą z dodatkiem muszli ostryg mają mocniejsze kości.

Wiadomo, że uwalnianiu wapnia z fosforanów kośćca towarzyszy zjawisko wzrostu stężenia we krwi fosforu nieorganicznego. Nadmiar fosforu jest czynnikiem, który zakłóca proces mineralizacji skorupy jaja, zatem ograniczenie wykorzystania rezerw kostnych wapnia prowadzi do zmniejszenia ilości stłuczek.

Kawałki rozkruszonych muszli są widoczne w mieszance i nioska pobiera je odpowiednio do swoich potrzeb. Dlatego przy stosowaniu muszli ostryg przed rozpoczęciem i na początku nieśności nie występuje zagrożenie przedawkowania wapnia, a co za tym idzie uszkodzenia nerek i utrudnienia wchłaniania innych składników pokarmowych.

Pełne i równomierne pokrycie zapotrzebowania na wapń eliminuje stresy niedoborowe poprawiając ogólną zdrowotność niosek.

Dodatek do paszy rozkruszonych muszli ostryg w ilości 4-5% powoduje zmniejszenie liczby stłuczek o około 2%. Jest to widoczny wynik zwiększenia wytrzymałości skorup. Lepiej zmineralizowane skorupy są nie tylko mocniejsze, ale również mają gładszą powierzchnię.

Intensywnie niosące kury, które mają duże zapotrzebowanie na wapń, nie przestają pobierać paszy, dopóki nie osiągną wystarczającego poziomu wapnia we krwi. W rezultacie pasze zawierające kredę jako jedyne źródło wapnia są spożywane przez poszukujące wapnia kury w nadmiarze. Eksperymentalnie ustalono, że kury otrzymujące muszle ostryg pobierają o około 150 g mniej paszy na 1 kg zniesionych jaj.

Doświadczenia również wykazały, że kury otrzymujące wapń jedynie z kredy były cięższe niż te, którym podawano w paszy muszle ostryg. Stosowanie muszli ostryg jest więc skuteczną metodą zapobiegania przekarmianiu niosek.

Dodatek do paszy muszli ostryg ma także duży wpław na wydajność nieśną kur. Kura żywiona paszą z takim dodatkiem znosi o około 5 jaj rocznie więcej niż ta, która go nie otrzymuje.

Dodatkowym skutkiem stosowania w paszy muszli ostryg jest mniejsza wilgotność odchodów, a zmniejszenie wydalania niestrawionej kredy obniża pH odchodów redukując stężenie amoniaku w powietrzu. Takie działanie powoduje poprawę parametrów mikroklimatycznych w pomieszczeniu inwentarskim.

Muszle ostryg nadają paszy gruboziarnistą strukturę sprawiając, że jest bardziej sypka i nie ma tendencji do zbrylania się w silosach, elewatorach i paszowozach. Masa właściwa rozkruszonych muszli ostryg jest niższa od kredy i bardzo zbliżona do masy mieszanki kukurydziano-sojowej, co sprawia, że ich dodatek nie separuje się w mieszance, a przy automatycznym zadawaniu paszy do każdej kury dociera dokładnie taka sama ilość produktu.